In het televisieprogramma ‘Blik op de weg’ van 3 oktober jl. was een item over ‘kinderbeveiligingssystemen’. Pardon? Jawel, kinderbeveiligingssystemen. Voor een leek zoals ik: iemand heeft een ander woord bedacht voor ‘kinderzitje’. Heerlijk hoe wij Nederlanders overal een systeem voor hebben. Wat het systeem zo fantastisch maakt, is dat niemand begrijpt wat in het systeem wel en niet mag. Er zijn zoveel regels en uitzonderingen dat je academisch geschoold moet zijn wil je het überhaupt volgens de regels kunnen doen. En dan nog. Zelfs drs . Hubner had er moeite mee.
Regels en systemen. Die kom je hier in Nederland voortdurend tegen. Ze zijn een cultuurkenmerk geworden. Op heel andere plekken in de wereld worden zaken heel anders geregeld. Regelen zonder regels? Ja, dat kan. Voor mensen die in de systeemwereld staan is dat bijna ondenkbaar en lastig te accepteren.
Voor zulke mensen is een vrij harde confrontatie nodig om anders te kunnen kijken, zoals een reis naar het Verre Oosten. In landelijke delen van Maleisië of Indonesië bijvoorbeeld kom je situaties tegen die voor de meeste Nederlanders onacceptabel zijn. Zo zie je daar overal motoren met vier personen erop: vader, moeder en twee kinderen ertussen (en soms ook nog een haan of varken op het stuur!). En je voelt het al aankomen: allemaal zonder helm!
Waar het hier niet om gaat, is dat het in Nederland ook zo moet, maar dat het ook anders kan: kun je je overgeven aan het moment, vertrouwen op wat je ziet en kunt, je aanpassen aan omstandigheden? Zijn omstandigheden gevaarlijk, pas je je snelheid aan, als vanzelfsprekend. Het lijkt alsof we hier in Nederland veel van die gevoeligheid voor omstandigheden aan het verliezen zijn en steeds meer via ons hoofd, ons denken doen.
Niet alleen leidt het tot een onophoudelijke stroom van bijna absurde en soms lachwekkende regels. Door te hameren op regels omtrent bijvoorbeeld kinderzitjes stimuleer je ook een bepaalde mentaliteit: de natuurlijke betrokkenheid op je kind(eren) en op een zo groot mogelijke veiligheid krijgen een lager gewicht als je je concentreert op het voldoen aan en vertrouwen op uitgebreide regels. Zo help je als overheid een natuurlijke houding van ‘sociale samenhang’ naar de knoppen, die je dan later met ingewikkeld beleid weer moet zien terug te winnen.
Zien we kans onze natuurlijke houding – zonder systemen – weer terug te vinden?
Door Georg Hubner
Prim 