Je ziet allerlei berichten verschijnen over de vraag of er echt iets aan de hand is, of dat alles weer was zoals in de negentiger jaren. Zo zei mevrouw ter Horst, minister van Binnenlandse Zaken, dat ze tot het inzicht is gekomen dat de gekozen burgemeester er niet moet komen. Ze had vroeger gezegd dat het wel moest, maar nu denkt ze er anders over want de burger heeft er geen behoefte aan en het past ook niet in het stelsel dat we in Nederland hebben. Er is nu een goede procedure: de gemeenteraad draagt 2 kandidaten voor en via een referendum mag de burger daaruit kiezen. Daarmee is de inspraak van de burger voldoende geregeld vond zij. Hoe snel kun je als politica op je gezicht gaan?
In Utrecht doen ze het zo. De uitkomst: 2 PvdA-ers, gepokt en gemazeld in de instituten van dit land.
Pans – een van de kandidaten – hoorde Utrechtse burgers. Uit polls bleek dat die in absolute meerderheid vinden dat het een toneelstukje is, huichelarij, geen keuze. Pans stelde voor de voordracht open te breken. Wolfson de andere kandidaat eruit en een nieuwe erin. Hij zou blijven. De reacties: het kan niet, want de procedure was wettelijk vastgesteld en daar moest je je aan houden. Volgens Pans onzin want de raad kan besluiten binnen de regels tot een nieuwe voordracht te komen, maar die weg was volgens de huidige burgemeester Brouwer afgesloten.
Bij Pauw en Witteman werd Pans geïnterviewd. Halsema was er ook en vroeg zich af wat de burger hiervan zou vinden. Zij dacht dat de burger zou denken dat dit een zootje is. De regels moesten worden gevolgd. Ook Pauw en Witteman bleken bij hun vragen aan Pans voor de institutionele lijn te kiezen. Ik was weer even terug bij de campagne voor het Europees referendum een tweetal jaren terug. Ook toen kozen volksvertegenwoordigers en de tv-presentatoren voor de institutionele benadering. Er lijkt niets geleerd. De burgerij zal er niet intrappen. Ik acht het waarschijnlijk dat de opkomst beneden de 30% zal blijven zodat de uitkomst van het referendum geen kracht heeft. Is het hoger dan maakt Pans een kans. Als het beneden de 30 % blijft wordt het Wolfson. Hij was diezelfde avond in Nova. Daar bleek hij een bureaucraat te zijn met opportunistische smaltalk. Buitengewoon passend bij de institutionele benadering, maar de opmaat voor spanning tussen de gemeente en de burgerij in Utrecht.
En dan was er de kwestie van het al of niet houden van een referendum over het nieuwe Europees verdrag. De PvdA blies haar steun aan het houden van een referendum af. Ze volgden het CDA en Balkenende. Het CDA heeft niet beloofd dat ze voor een referendum zou zijn, de PvdA wel. Het referendum zal er nu wel niet komen. De woede is groot over wat wordt ervaren als volksverlakkerij. Het is bovendien de vraag of de angst van politici voor het referendum gerechtvaardigd is, want polls laten zien dat een meerderheid voor het nieuwe verdrag zou stemmen. Er zijn nu louter verliezers, politici, maar burgers wel het meest. Dat zie je pas als je voorstelt dat er grote problemen zijn.
Deze week werd bekend dat het vertrouwen van de burger in de economie in september was gedaald van ruim 20% meer optimisten dan pessimisten, naar 1% meer pessimisten. Nog nooit eerder verliep een neergang zo snel. Men wijt het aan de kredietcrisis in het bankwezen. In het Verenigd Koninkrijk was er een optocht van mensen die bij de bank Northern Rock hun geld ophaalden. De Engelse Centrale Bank en premier Brown doen hun best om de problematiek het hoofd te bieden. Het lijkt erop dat hun uitspraken en maatregelen worden vertrouwd.
Ik vraag me af of dat vertrouwen in politici en de President van de Centrale Bank bij gelijksoortige problemen in Nederland ook zou optreden. Dat staat te bezien. De kans op zulke problemen is fors: de prijs van huizen hoeft hier maar met 20% te dalen en we hebben gelijksoortige, maar grotere, problemen als nu in de VS. Zeg niet dat het niet kan, in Zuid Limburg is het hier en daar al meer dan 20% als je de opbrengst van geveilde huizen met de hypotheekwaarde vergelijkt.
Als je dit beseft begrijp je waar onze politici mee spelen: het vertrouwen van de burger in het bestuur van dit land dat broodnodig is als er echt problemen zijn.
Door Wim van Dinten
Prim 