Vandaag kwamen er 25 Argentijnse studenten op bezoek op onze boerderij in Uruguay, die de opleiding Master in Agribusiness doen. Ze kwamen niet langs om iets te leren van een Nederlandse hobby boer. De afspraak was dat ik ze zou vertellen over mijn ervaringen die ik als buitenlander maakte in een voor mij vreemde omgeving en de moeite die het mij kostte om daarin een weg te vinden. Ze beleefden veel vreugde aan de anekdotes waaruit bleek dat ik regelmatig leergeld moest betalen, aangezien de lokalen veel gewiekster waren dan ondergetekende. Struikelende buitenlanders in deze landen worden meestal met enige ironie en medelijden bejegend, omdat zij er van uitgaan dat het jouw eigen schuld is dat je je in de maling laat nemen. Je laat dan zien dat je er nog te weinig van hebt begrepen.
Bij ontmoetingen tussen Argentijnen en Nederlanders komt altijd het onderwerp Máxima ter sprake en hoe goed ze het doet: hoe Argentijns ze (nog) is en de bevestiging hoe Nederland en de Nederlanders haar appreciëren. Máxima is voor de Argentijnen een sprookje: een Argentijnse jonge vrouw van burgerlijke komaf die het maakt tot prinses, echtgenote van de kroonprins en dus misschien zelfs wel koningin op een dag. Dat vooruitzicht geeft de meeste Argentijnen erg veel zelfvoldoening.
Argentinië en de Argentijnen zijn zeer complex. Het eens zo rijke en roemruchte land met zijn uitgebreide pampa’s, het mooiste vee ter wereld, haar prachtige Europees aandoende hoofdstad Buenos Aires en de uiterst erotische tango met haar mooie mensen, heeft heel veel schaduwzijdes, sinds de afbraak zich kort na de Tweede Wereldoorlog definitief inzette. Het land is van de achtste economie ter wereld verworden tot een heus ontwikkelingsland, met echte ontwikkelingsland-problemen, zoals extreme armoede, stagnerende economie, onveiligheid, krottenwijken zover het oog reikt en een politieke klasse die verre van klasse mag worden genoemd en van schandaal naar schandaal hobbelt met een permanente schaduw van het zwarte dictatoriale militaire verleden. Dat laatste maakt dat ook vandaag nog, ruim 25 jaar na de terugkeer van de democratie nog altijd ernstige twijfel bestaat of dat systeem in Argentinië wel werkt. Het regerende echtpaar heeft erg veel autoritaire trekjes en doet er alles aan om nog zeker tot na 2020 aan de macht te kunnen blijven, zonder zich al te veel gelegen te laten liggen door congres en parlement.
Het maakt de ooit zo trotse Argentijnen soms onzeker. Er is sprake van een zekere schaamte, vooral wanneer aan buitenlanders moet worden uitgelegd hoe dat allemaal zo komt. Voor de bezoekers van vandaag, de toekomstige Masters in Agribusiness blijft het bijvoorbeeld onverklaarbaar hoe hun belangrijke landbouwland al 50 jaar geen enkel nationaal landbouwbeleid kent. Argentinië is een immigratieland, 40% van haar bevolking komt van oorsprong uit Italië en een andere 40% komt van oorsprong uit Spanje. Daarnaast is er een rijke mix van andere nationaliteiten, die ieder op zich zo hun eigen identiteit koesteren. Vandaar dat wanneer u en ik aan willekeurige Argentijnen vragen waar ze vandaan komen, 95% van de Argentijnen het antwoord op die vraag begint, met …… “ja, mijn grootouders van mijn moeders kant komen uit Italië en de ouders van mijn vader uit…….”, waarmee ze u en mij dus vertellen dat ze feitelijk Europeaan zijn, die toevallig in Argentinië wonen. De meeste hebben dan ook een dubbele nationaliteit. Het maakt dat het overgrote deel van de Argentijnen niet helemaal, en soms helemaal niet voor hun eigen land gaan en verklaart eveneens waarom het meeste spaargeld van Argentinië al decennia lang – en geheel met reden – op buitenlandse spaarbankboekjes staat.
Argentinië en Argentijnen blijven een onuitstaanbare aantrekkingskracht uitoefenen op de meeste buitenlanders die het land en haar bevolking leren kennen. Het is dan ook met haar meer dan 5.000 km lengte een innemend fascinerend land, met een van de rijkste schakeringen in landschappen, klimaten, bergen en gletsjers, natuurgebieden en een onmeetbaar dierenrijk. Daarnaast komt u zeker Argentijnen tegen die zeer boeiend zijn, goed gemanierd, uiterst vriendelijk en sociaal, fysiek aantrekkelijk en vaak een opleiding hebben genoten die niet onderdoet voor het opleidingsniveau van de gemiddelde Nederlandse universiteit. Dit alles maakt dat ik me dikwijls heb afgevraagd hoe het toch kan dat de Argentijnen individueel zoveel indruk maken, terwijl het collectieve Argentijnse eindresultaat zo vaak teleurstelt. Met andere woorden, waarom blijft Argentinië als land zo achter, terwijl het vol zit met talenten?
Ook de studenten van vandaag maakten op mij een onuitwisbare indruk. Ze luisterde aandachtig en namen mijn verhaal zorgvuldig op. Ze stelden de relevante vragen, maar zij konden zelf niet goed aangeven hoe het komt dat Argentijnen ook zelf ontevreden zijn over de prestaties van hun land. Die ontevredenheid met het eigen bestaan maakt dat Máxima ook in haar eigen land zoveel supporters heeft: een Argentijnse zelfstandige jonge vrouw die zonder Argentijnse collectieve inspanning de omschakeling tot kroonprinses tot het succes heeft gemaakt dat haar zowel in Argentinië als in Nederland wordt toebedeeld.
Ik heb het bovenstaande voorgelegd aan de professor van de Argentijnse Universiteit die de studenten begeleidde en hij vond het een aardige synthese van wat Argentijnen overkomt, met daarbij de aanvulling dat de schittering in de ogen van veel Argentijnen hen zo trots maakt. Argentijn zijn is iets waarvan je geniet en waaronder je lijdt. Warmte en passie zijn de drijfveren waarop Argentijnen voortbewegen, daar waar anderen misschien allang de hoop hadden laten varen. Met Maradonna als icoon en Máxima als Koningin. Leve Argentinië.
door Gert Jan Mulder
Prim 