Het leek me beter zo. Blijven of weggaan was eigenlijk geen keuze. Blijven zou betekenen dat ik afhankelijk zou worden van ambtenaren en instellingen. Met een progressieve spierziekte werd het zelfstandig wonen steeds moeilijker. Natuurlijk waren er in de jaren daarvoor de gratis voorzieningen, de wet voorziening gehandicapten, de noodzakelijke aanpassing van de auto, zodat de electrische rolstoel altijd mee kon. Uiteindelijk zou het niet langer kunnen. Niet langer zelfstandig wonen, afhankelijk worden, de vrijheid verliezen. Dat was geen optie. Weggaan was dat wel.
Dankzij de eerdere ervaringen als ex-pat in “verweggistan” had ik mij al veel eerder voorgenomen dat ik dan in dat land zou gaan wonen, waar de loonkosten laag waren, waar thuishulp vanzelfsprekend was en waar iedereen die als middenklasser werd aangemerkt huishoudelijk personeel in dienst had. Dat leek een mooie optie. Zelf je hulp aannemen en betalen. Als het niet langer bevalt kun je zo een ander nemen. Het mooiste daarvan was nog wel dat de mensen in dat land andere mensen nog graag helpen, het uit, of met, liefde doen en vooral met gevoel, heel veel gevoel. En nooit meer dank je wel hoeven zeggen tegen een ambtenaar, omdat het moest. Vanaf nu alleen omdat je dat je wilt.
Emigreren is een hele grote stap. Emigreren als je gezond bent is niet makkelijk, je geeft een vertrouwde omgeving op en daar komt iets onvertrouwds voor in de plaats. Bovenal onzeker. Als je daarbij nog gezondheidsproblemen hebt wordt die onzekerheid nog groter. Hoe zal het gaan? Zal ik mij kunnen redden? Hoe zal het lopen met de gezondheidszorg? Zelf een electrische rolstoel kopen, en alle andere noodzakelijk aanpassingen regelen. Er komt nogal wat bij kijken. En in al die vragen, in al die onzekerheden, zit nu juist de oplossing. Datgene dat nu juist belangrijker was dan al dat andere: vrijheid. Als je de zekerheid opgeeft en de onzekerheid kiest, kiest voor verandering, kiest voor iets nieuws, dan geeft dat ongelooflijk veel vrijheid. Zelf verantwoordelijkheid nemen, zelf beslissen, doen of laten wat je goed dunkt.
Hier in Latijns Amerika is veel minder zeker dan in Nederland. Het enige dat hier absoluut zeker is, is de aanstaande economische, politieke en of financiële crisis. Er is niet alleen meer onzekerheid, er zijn ook meer risico’s. Meer risico’s leidden ook tot meer kansen. Vreemd genoeg valt het de meeste bezoekers uit Nederland op dat wanneer zij met Latijns Amerika in aanraking komen, dat mensen in Latijns Amerika het ondanks dat zij het gemiddeld genomen economisch en financieel een stuk minder hebben dan in Nederland, toch een beduidend gelukkiger indruk maken.
Dus vreemd genoeg hebben onzekerheid en risico’s een positief effect op geluk. Niet bepaald een voor de hand liggende gedachte voor mensen uit een land waarin het meeste voor hen al is geregeld vanaf de wieg tot aan het graf. Ik wens u vanuit het hele verre dus meer onzekerheid en meer risico. Misschien is weggaan zelfs wel een keuze, weg uit die saaie baan, de uitzichtsloze relatie, of dat zekere land, de vrijheid tegemoet.
Tot slot past hier de pakkende tekst van een Argentijnse zanger (Atahualpa Yupanqui):
“Tengo tantos hermanos, que no los puedo contar, pero una novia hermosa, que se llama libertad.”
(Ik heb meer broers en zusters dan ik kan tellen, maar ik heb slechts één prachtige verloofde, en zij heet ‘libertad(vrijheid)’).
door Gert Jan Mulder
Prim 