Zelfs in BBC-breakfast kwam Laura Dekker uit Wijk bij Duurstede langs. Ze wil als 13-jarige de wereld rondzeilen. Breakfast had een bekende ‘mom’ van drie dochters uitgenodigd. Ze vroegen haar wat ze ervan vond dat een overheidsinstelling in The Netherlands de zaak aan de rechter had voorgelegd. Ze antwoordde dat ze het zeer verontrustend vond dat een overheidsinstantie specialisten meer vertrouwt voor een oordeel over een kind, alsof dat beter zou zijn dan het inzicht van de ouders. Ze zei dat de ouders natuurlijk beter dan wie ook weten wat het kind kan. En natuurlijk zorgen ouders voor het meisje als ze op reis is.
Je bent onmiddellijk bij de vraag of dat zo is en nog wat andere vragen. Zou ze het echt kunnen? Wat vinden de klasgenoten, buren en andere bekenden? Hoe is de reis ingericht? En deze: als Laura een paar jaar weg mag van school, hoe is het dan te verdedigen dat ouders hun kind vanwege de vakantie niet een dag of week eerder mogen meenemen? Wat zeggen ouders en leerkrachten ervan op haar school? Het zijn vragen die je zoekt in het plaatselijke blad, de Wijkse Courant. Omdat ik in het verspreidingsgebied woon zie ik wat ze schrijven. Niets daarover! Wel hoor je van allerlei mensen uit de buurt wat er leeft en over Laura bekend is.
Het is typerend voor deze tijd dat er geen capaciteit meer is voor krantenberichtgeving over context en achtergrond. De correspondent ging voorheen op pad en verzamelde verhalen en nieuws. Eis was dat een verhaal klopte als het in de krant kwam. Intussen is die manier van journalistiek bedrijven nog maar moeilijk te betalen. Het salaris van een journalist wordt niet of nauwelijks terugverdiend met abonnementen en advertenties. Die trend is nu extra heftig maar loopt al jaren en zal niet stoppen. De laatste fase is krimp van het kernbedrijf: korten op redacties. Dan kun je nog tijd rekken door de efficiency op te voeren met overname en fusie. Hoe dan ook, in het komend decennium blijven er een paar kranten over waarvoor mensen willen betalen vanwege de waarde van hun berichtgeving en opinies.
Opmerkelijk is dat de nieuwe infrastructuur het mogelijk maakt verhalen op een andere manier te verzamelen. Mensen reiken ze aan via email, netwerksites en blogs. Er is alle gelegenheid om die op een site bijeen te brengen. De krant kan steeds de laatste versie afdrukken. Op juistheid toetsen gaat over in ‘developing stories’ zoals je nu ziet op CNN. Wat nieuws is en waard wordt blijkt ‘in the stream’. Dan moet de journalist (iemand die een site beheert) wel in staat zijn schreeuwers weg te filteren. Een andere beheerder helpt mensen en organisaties zich zo goed mogelijk op de site te presenteren. Een derde biedt informatie die voor mensen en organisaties waarde heeft en niet meer gratis beschikbaar is. Dit is de trend.
Dit jaar zijn er 2 doorbraken die de overgang op die nieuwe infrastructuur zullen versnellen. De zakformaat HD-camcorders zijn er. Voor zo’n 60 euro kun je een apparaat kopen dat heel vriendelijk en goed beeld opneemt. Als je klaar bent stop je het uitklapbare pootje in de computer en met de ingebouwde software heb je je filmpje direct beschikbaar voor You-tube of een geadresseerde site.
Beeldverhalen als developing stories komen in snel tempo op. Natuurlijk alleen interessant voor mensen die wat met die beelden hebben. In bijzondere gevallen is het iets voor regionaal, landelijk of internationaal nieuws, zoals nu bij Laura. En wat denk je van toepassing in organisaties? Het zorgt ervoor dat je binnen kunt laten zien wat medewerkers buiten meemaken. De informatiestroom gaat dan van buiten naar binnen en van beneden naar boven. Het is tegengif voor klantonvriendelijke, naar binnen gekeerde organisaties.
De tweede sprong is dat er tv’s op de markt zijn gekomen die toegang geven tot internet. Tijdens de reclame schakel je naar de Wijkse Courant en kijkt naar het laatste lokale nieuws, naar de video van de slager en de voetbalclub. Er zal in zo’n tien jaar een publiek ontstaan dat kijkt naar de lokale video-documentaire en niet naar RTL4 en Nederland 1, waar die groep nu vooral naar kijkt. De dominantie van alle nationale televisiezenders zal een forse deuk oplopen. Beide ontwikkelingen zullen de aandacht voor politieke en maatschappelijke ontwikkelingen aan de voet van de samenleving nieuw leven inblazen.
Kern is dat in de nieuwe infrastructuur de uitgever verhalen krijgt aangereikt, mensen vechten voor aandacht en daar geld voor over (gaan) hebben. De vraag is of de uitgever van de lokale courant erop inspeelt, inziet dat zijn merk goud waard is als mensen er nu naar toe gaan om lokaal nieuws te zoeken. Voor hij het weet is hij te laat en is er een ander merk ontstaan dat aandacht trekt.
Het gaat om een andere manier van kijken, oordelen en werken, die aansluit bij deze tijd, waarin mensen van zichzelf uitgaan. Het is voor journalisten en uitgevers in vrijwel elk opzicht een paradigmatische overgang. De kunst is die horde te nemen.
Wim van Dinten
Prim 