Ze hadden met vijftien vrienden afgesproken om naar de film te gaan, maar welke film moest het worden? Iemand stelde voor om het democratisch te bepalen, meeste stemmen gelden. Nadat de stemmen geteld waren bleek de grootste groep, (niet per se de meerderheid) naar Rambocky XII te willen. – Een film over een dappere man die zo goedschapen en nobel is dat anderen hem altijd kapot proberen te maken (of dat lukt ga ik hier natuurlijk niet verklappen). – De Rambocky stemmers juichen, de rest baalt. Als ze hadden geweten dat Rambocky zou winnen hadden ze anders gestemd. Misschien niet hun eerste keus, maar alles beter dan Rambocky twááluf.
Stel je gaat iedere week met je vrienden naar de film en elke week winnen de Rambockies? Op een gegeven moment blijf je thuis. Maar wat zie je als je de televisie aanzet? Het lijkt wel of televisie alleen nog gemaakt wordt voor Rambocky fans. Alles lijkt op hun smaak te zijn afgestemd. Zelfs het journaal krijgt met de zomercolumns iets van een aflevering van Peking express. Gaat het nou nog over mensen informeren of willen ze alleen zoveel mogelijk kijkers?
Voor wie het nog niet door had, de publieke omroep is overgenomen door de NOS. Eerst hadden we een stuk of zeven omroepen. Zij representeerden de diversiteit van de samenleving. Iedereen betaalde dezelfde verplichte omroepbijdrage. Daarnaast hadden de omroepen betalende leden, hoe meer leden hoe meer zendtijd. Omroepen hadden autonomie, een redelijk verzekerde inkomstenbron en maakten programma’s gericht op hun eigen achterban. De variatie in het aanbod hield gelijke tred met de variatie in de samenleving. Nu hebben we drie netten in één bedrijf. Een bedrijf dat in toenemende mate afhankelijk is van reclame inkomsten. Reclames die alleen verkocht worden als de kijkcijfers hoog genoeg zijn. Dus ze maken en kopen programma’s voor de groep die de reclamemakers het interessantst vinden: de Rambockies. Dat is de selectie die u dagelijks voorgeschoteld krijgt. Dat is waarom alles op elkaar begint te lijken. Alles en iedereen in dat stelsel is zich bewust van de afhankelijkheid van kijkcijfers. Ook het journaal en de actualiteitenprogramma’s brengen de selectie van mensen die u of erger, de Rambockies, iets proberen te verkopen.
Gelukkig is het allemaal een aflopende zaak. Met de komst van internettelevisie (Een uitvinding van begin jaren negentig overigens. Is er misschien een financieel onafhankelijke onderzoeksjournalist in de zaal?) is het voorgoed afgelopen met de omroepen en de zenders. Niet langer eten in het fastfood restaurant van de netcoördinator, maar à la carte, met de menukaarten van alle restaurants in de wereld om uit te kiezen.
Een grove schets van de toekomst. Er komen nieuwe aanbieders die de keuze aan u laten. Op het gebied van muziek zijn ze er al: Songza, Musicovery, Last FM. Binnen het aanbod kunt u zoeken op thema, op naam, op interesse of wat dan ook. Ze zullen faciliteiten bieden om uw voorkeuren of uw favorieten vast te leggen. Zo ontwikkelen ze een profiel op basis waarvan ze u gericht en passend andere programma’s zullen aanbieden. Ze zullen faciliteiten bieden om in contact te komen met vrienden of mensen met vergelijkbare interesses, waarmee u tips kunt uitwisselen. U kunt playlists aanmaken en uitwisselen met anderen. Sommigen zullen dit zo goed doen dat mensen ze gaan volgen, het zijn de nieuwe gidsen in de programmajungle, de sommeliers van het beeld, zoals ze er nu al zijn voor de muziek. Overal waar u een tv (of mobiele telefoon) aanzet kunt u uw profiel oproepen, uw playlists zien, het programma van gisteren of vorige week nakijken, iets voor vanavond uitzoeken, iets ‘sharen’ met een vriend, informatie over de makers uitzoeken, andere programma’s van dezelfde maker of wie dan ook in dat programma bekijken. En wie dat wil kan de hele dag naar Rambocky kijken.
Rick Dekker
Prim 